"Hwæt! Ic iglanda eallra hæbbe
boca onbyrged þurh gebregdstafas,
larcræftas onlocen Libia and Greca,
Me þa treahteras tala wisedon
on þam micelan bec
M... ...ces heardum.
Swylce ic næfre on eallum þam fyrngewrytum findan ne mihte
hwylc wære modes oððe mægenþrymmes,
elnes oððe æhte oððe eorlscipes
se gepalmtwigoda Pater Noster.
Sille ic þe ealle, sunu Dauides,
smætes goldes and mine suna twelfe,
gif þu mec gebringest þæt ic si gebryrded
ðurh þæs cantices cwyde Cristes linan,
gesemesð mec mid soðe, and ic mec gesund fare,
ofer Coferflod Caldeas secan."
Salomon cwæð:
"Unlæde bið on eorþan, unnit lifes,
wesðe wisdomes, weallað swa nieten,
se þurh ðone cantic ne can Crist geherian.
Worað he windes full, worpað hine deofol
on domdæge, draca egeslice,
bismorlice, of blacere liðran
of edwittes iða heafdum.
þonne him bið leofre ðonne eall ðeos leohte gesceaft,
gegoten fram ðam grunde goldes and seolfres,
feðersceatum full feohgestreona,
Fracoð he bið ðonne and fremede frean ælmihtigum,
englum ungelic ana hwearfað."
Saturnus cwæð:
"Ac hwa mæg eaðost ealra gesceafta
torhte ontynan on getælrime?"
Salomon cwæð:
"ðæt gepalmtwigede Pater Noster
heofonas ontyneð, halige geblissað,
adwæsceð deofles fyr, dryhtnes onæleð.
Swylce ðu miht mid ðy beorhtan gebede blod onhætan,
ðæs deofles dreor, þæt him dropan stigað,
swate geswiðed, seofan intingum,
ðonne heo for XII fyra tydernessum
ofer gleda gripe gifrust wealleð.
Forðon hafað se cantic ofer ealle Cristes bec
widmærost word; he gewritu læreð,
heofona rices, heregeatewa wigeð."
Saturnus cwæð:
"Ac hulic is se organ ingemyndum
to begonganne ðam ðe his gast wile
asceadan of scyldum? Huru him scippend geaf
wuldorlicne wlite. Mec ðæs on worolde full oft
fyrwit frineð, fus gewiteð,
mod gemengeð. Nænig manna wat,
bysig æfter bocum; hwilum me bryne stigeð,
hige heortan neah hædre wealleð."
Salomon cwæð:
"Gylden is se godes cwide, gimmum astæned,
ðurh gastes gife godspel secgan.
He bið seofan snytro and saule hunig
and modes meolc, mærþa gesælgost.
He mæg ða saule of siennihte
feterum gefæstnað; ðeah he hie mid fiftigum
clusum beclemme, he ðone cræft briceð
and ða orðancas ealle tosliteð.
Hungor he ahieðeð, helle gestrudeð,
He is modigra middangearde,
staðole strengra ðonne ealra stana gripe.
Lamena he is læce, leoht wincendra,
swilce he is deafra duru, dumbra tunge,
flodes ferigend, folces nerigend,
yða yrfeweard, earmra fisca
and wyrma welm, wildeora holt,
on westenne weard, weorðmynta geard.
singan soðlice, and hine siemle wile
lufian butan leahtrum, he mæg ðone laðan gæst,
feohtende feond, fleonde gebrengan,
gif ðu him ærest on ufan ierne gebrengest
Hafað guðmæcga gierde lange,
gyldene gade, and a ðone grymman feond
swiðmod sweopað, and him on swaðe fylgeð
wræsteð him ðæt woddor and him ða wongan brieceð.
ealra feonda gehwane fæste gestondan.
ðonne hiene on unðanc
feond be ðam feaxe, læteð flint brecan
scines sconcan; he ne besceawað no
his leomona lið, ne bið him læce god.
Wendeð he hiene ðonne under wolcnum, wigsteall seceð,
ðonne he hangiende helle wisceð,
ðæs ængestan eðelrices.
ðonne hine forcinnað ða cirican getuinnas,
fremdne flæschoman, feorh ne bemurnað.
ðonne
wuldores stæf, wraðne gegripeð
feond be ðam fotum, læteð foreweard hleor
geond helle heap. Hydeð hine æghwylc
æfter sceades sciman; sceaða bið gebisigod,
Satanes ðegn swiðe gestilled.
Swilce hiene
habbað leoht speru, lange sceaftas,
swiðmode sweopan, swenga ne wyrnað,
deorra dynta; him bið ðæt deofol lað.
ðonne hine I and
biterne brogan), bigað sona
helle hæftling, ðæt he on hinder gæð.
ðonne hiene
scyldigne sceaðan, habbað scearp speru,
on ðæs feondes feax flana stregdan,
biterne brogan; banan heardlice
grimme ongieldað, ðæs hie oft gilp brecað.
ðonne hine æt niehstan nearwe stilleð
freondum on fultum, færeð æfter
fifmægnum full. Fyr bið se ðridda
stæf stræte neah, stille bideð.
godes spyrigendes geonges hrægles.
ðonne hine on lyfte lifgetwinnan
under tungla getrumum tuigena ordum,
sweopum seolfrynum, swiðe weallað,
gartorn geotað gifrum deofle.
Mæg simle se godes cwide gumena gehwylcum
ealra feonda gehwane fleondne gebrengan
ðurh mannes muð, manfulra heap
bleoum bregdað. æfter bancofan
feðerhoman onfoð, hwilum flotan gripað;
hwilum hie gewendað in wyrmes lic
stronges and sticoles, stingeð nieten,
Hwilum he on wætere wicg gehnægeð,
hornum geheaweð, oððæt him heortan blod,
famig flodes bæð, foldan geseceð.
Hwilum he gefeterað fæges mannes,
wið lað werud lifes tiligan;
awriteð he on his wæpne wællnota heap,
bealwe bocstafas, bill forscrifeð,
meces mærðo. Forðon nænig man scile
wæpnes ecgge, ðeah ðe him se wlite cweme,
ac symle he sceal singan, ðonne he his sweord geteo,
Pater Noster, and ðæt palmtreow
biddan mid blisse, ðæt him bu gife
"...... swice, ær he soð wite,
ðæt ða sienfullan saula sticien
mid hettendum helle tomiddes.
Hateð ðonne heahcining helle betynan,
Hæfde ða se snotra sunu Dauides
forcumen and forcyðed Caldea eorl.
Hwæðre was on sælum se ðe of siðe cwom
feorran gefered; næfre ær his ferhð ahlog.
modgleawe men, middangeardes ræswan,
gewesan ymbe hira wisdom; wyrs deð se ðe liehð
oððe ðæs soðes ansæceð. Saloman was bremra,
ðeah ðe Saturnus sumra hæfde,
leornenga locan. land eall geondhwearf,
Indea mere, east Corsias,
Persea rice, Palestinion,
Niniuen ceastre and norð Predan,
Saulus rice, swa he suð ligeð
ymbe Geallboe and ymb Geador norð,
Filistina flet, fæsten Creca,
wudu Egipta, wæter Mathea,
Creca cræftas, cynn Arabia,
lare Libia, lond Syria,
Pitðinia, Buðanasan,
Pamhpilia, Pores gemære,
Cappadocia, Cristes eðel,
Hieryhco, Galilea, Hierusalem
"oððe ic swigie,
nyttes hycgge, ðeah ic no sprece.
ofer Coforflod cyððe secean,
ðæt ðu wille gilpan ðæt ðu hæbbe gumena bearn
forcumen and forcyððed. Wat ic ðæt wæron Caldeas
guðe ðæs gielpne and ðæs goldwlonce,
suð ymbe Sanere feld. Sæge me from ðam lande
ðær nænig fyra ne mæg fotum gestæppan."
Saturnus cuæð:
"Se mæra was haten sæliðende
Filistina, freond Nebrondes.
He on ðam felda ofslog XXV
dracena on dægred, and hine ða deað offeoll;
forðan ða foldan ne mæg fira ænig,
fugol gefleogan, ne ðon ma foldan neat.
ðanon atercynn ærest gewurdon
wide onwæcned, ða ðe nu weallende
ðurh attres oroð ingang rymað.
and ofer ða byrgenna blicað ða hieltas."
Salomon cwæð:
"Dol bið se ðe gæð on deop wæter,
se ðe sund nafað ne gesegled scip
grund geræcan; huru se godes cunnað
full dyslice, dryhtnes meahta."
Saturnus cuæð:
"Ac hwæt is se dumba, se ðe on sumre dene resteð?
hafað tungena gehwylc XX orda,
hafað orda gehwylc engles snytro,
ðara ðe wile anra hwylc uppe bringan,
ðæt ðu ðære gyldnan gesiehst Hierusalem
soðfæstra segn. Saga hwæt ic mæne."
Salomon cuæð:
"Bec sindon breme, bodiað geneahhe
weotodne willan ðam ðe wiht hygeð.
amyrgað modsefan manna gehwylces
of ðreamedlan ðisses lifes."
Saturnus cwæð:
"Bald bið se ðe onbyregeð boca cræftes;
Salomon cuæð:
"Sige hie onsendað soðfæstra gehwam,
hælo hyðe, ðam ðe hie lufað."
Saturnus cwæð:
ymb ða me fyrwet bræc L wintra
dæges and niehtes ðurh deop gesceaft;
geomrende gast deð nu gena swa,
ærðon me geunne ece dryhten
Salomon cwæð:
"Soð is ðæt ðu sagast; seme ic ðe recene
ymb ða wrætlican wiht. Wilt ðu ðæt ic ðe secgge?
An fugel siteð on Filistina
geap gylden weall. Georne hine healdað
witan Filistina, wenað ðæs ðe naht is,
ðæt hiene him scyle eall ðeod on genæman
wæpna ecggum; hie ðæs wære cunnon,
on twa healfa tu hund wearda.
Se fugel hafað IIII heafdu
medumra manna, and he is on middan hwælen;
geowes he hafað fiðeru and griffus fet,
swiðe swingeð and his searo hringeð,
gilleð geomorlice and his gyrn sefað,
wylleð hine on ðam wite, wunað unlustum,
singgeð syllice; seldum æfre
ðynceð him ðæt sie ðria XXX ðusend wintra
ær he domdæges dynn gehyre.
Nyste hine on ðære foldan fira ænig
eorðan cynnes, ærðon ic hine ana onfand
ðæt hine se modega heht Melotes bearn,
Filistina fruma, fæste gebindan,
lonnum belucan wið leodgryre.
ðone fugel hatað feorbuende,
Saturnus cwæð:
"Ac hwæt is ðæt wundor ðe geond ðas worold færeð,
styrnenga gæð, staðolas beateð,
aweceð wopdropan, winneð oft hider?
wæter ne wildeor wihte beswican,
ac him on hand gæð heardes and hnesces,
micles and mætes; him to mose sceall
gegangan geara gehwelce grundbuendra,
ðria ðreoteno ðusendgerimes."
Salomon cuæð:
"Yldo beoð on eorðan æghwæs cræftig;
mid hiðendre hildewræsne,
langre linan, lisseð eall ðæt heo wile.
Beam heo abreoteð and bebriceð telgum,
astyreð standendne stefn on siðe,
afilleð hine on foldan; friteð æfter ðam
hio oferbideð stanas, heo oferstigeð style,
hio abiteð iren mid ome, deð usic swa."
Saturnus cwæð:
"Ac forhwon fealleð se snaw, foldan behydeð,
geðyð hie and geðreatað, ðæt hie ðrage beoð
cealde geclungne? Full oft he gecostað eac
wildeora worn, wætum he oferbricgeð,
gebryceð burga geat, baldlice fereð,
"swiðor micle ðonne se swipra nið
se hine gelædeð on ða laðan wic
mid ða fræcnan feonde to willan."
Saturnus cwæð:
sorg bið swarost byrðen, slæp bið deaðe gelicost."
Salomon cwæð:
"Lytle hwile leaf beoð grene;
ðonne hie eft fealewiað, feallað on eorðan
Swa ðonne gefeallað ða ðe fyrena ær
lange læstað, lifiað him in mane,
hydað heahgestreon, healdað georne
on fæstenne feondum to willan,
ælmihtig god, ece gehiran."
Saturnus cwæð:
"Sona bið gesiene, siððan flowan mot
yð ofer eall lond, ne wile heo awa ðæs
ðæt heo domes dæges dyn gehiere."
Salomon cwæð:
"Wa bið ðonne ðissum modgum monnum, ðam ðe her nu mid mane lengest
lifiað on ðisse lænan gesceafte. Ieo ðæt ðine leode gecyðdon;
Ne sceall ic ðe hwæðre, broðor, abelgan; ðu eart swiðe bittres cynnes,
eorre eormenstrynde. Ne beyrn ðu in ða inwitgecyndo!"
Saturnus cwæð:
"Saga ðu me, Salomon cyning, sunu Dauides,
Salomon cuæð:
"Gewurdene wyrda,
ðæt beoð ða feowere fæges rapas."
Saturnus cwæð:
on domes dæge, ðonne he demeð eallum gesceaftum?"
Salomon cwæð:
"Hwa dear ðonne dryhtne deman, ðe us of duste geworhte,
nergend of niehtes wunde? Ac sæge me hwæt nærende wæron."
"Ac forhwon ne mot seo sunne side gesceafte
scire geondscinan? Forhwam besceadeð heo
muntas and moras and monige ec
weste stowa? Hu geweorðeð ðæt?"
"Ac forhwam næron eorðwelan ealle gedæled
leodum gelice? Sum to lyt hafað,
godes grædig; hine god seteð
ðurh geearnunga eadgum to ræste."
"Ac forhwan beoð ða gesiðas somod ætgædre,
wop and hleahtor? Full oft hie weorðgeornra
sælða toslitað; hu gesæleð ðæt?"
Salomon cuæð:
geomrian on gihðe; se bið gode fracoðast."
Saturnus cwæð:
"Forhwon ne moton we ðonne ealle mid onmedlan
gegnum gangan in godes rice?"
"Ne mæg fyres feng ne forstes cile,
snaw ne sunne somod eardian,
aldor geæfnan, ac hira sceal anra gehwylc
onlutan and onliðigan ðe hafað læsse mægn."
"Ac forhwon ðonne leofað se wyrsa leng?
Se wyrsa ne wat in woroldrice
on his mægwinum maran are."
Salomon cwæð:
ðone deoran sið, ac he hine adreogan sceall."
Saturnus cwæð:
"Ac hu gegangeð ðæt? Gode oððe yfle,
ðonne hie beoð ðurh ane idese acende,
Oðer bið unlæde on eorðan, oðer bið eadig,
swiðe leoftæle mid leoda duguðum;
oðer leofað lytle hwile,
swiceð on ðisse sidan gesceafte, and ðonne eft mid sorgum gewiteð.
Salomon cuæð:
"Modor ne rædeð, ðonne heo magan cenneð,
hu him weorðe geond worold widsið sceapen.
Oft heo to bealwe bearn afedeð,
his earfoðu orlegstunde.
Heo ðæs afran sceall oft and gelome
grimme greotan, ðonne he geong færeð,
hafað wilde mod, werige heortan,
werig, wilna leas, wuldres bedæled,
hwilum higegeomor healle weardað,
leofað leodum feor; locað geneahhe
fram ðam unlædan agen hlaford.
bearnes blædes, ac sceall on gebyrd faran
an æfter anum; ðæt is eald gesceaft."
Saturnus cwæð:
"Ac forhwan nele monn him on giogoðe georne gewyrcan
wadan on wisdom, winnan æfter snytro?"
Salomon cwæð:
"Hwæt! Him mæg eadig eorl eaðe geceosan
on his modsefan mildne hlaford,
Saturnus cwæð:
"Ac forhwam winneð ðis wæter geond woroldrice,
dreogeð deop gesceaft? Ne mot on dæg restan,
neahtes neðyð, cræfte tyð,
wuldre gewlitigað. Ic wihte ne cann
forhwan se stream ne mot stillan neahtes."
"his lifes fæðme. Simle hit bið his lareowum hyrsum;
full oft hit eac ðæs deofles dugoð gehnægeð,
ðonne snottrum men snæd oððglideð,
ða he be leohte gesihð, luteð æfter,
gesegnað and gesyfleð and him sylf friteð.
Swilc bið seo an snæd æghwylcum men
to ðycgganne, gif he hit geðencan cann,
ðonne him sie seofon daga symbelgereordu.
Leoht hafað heow and had haliges gastes,
Cristes gecyndo; hit ðæt gecyðeð full oft.
healdað butan hæftum, hit ðurh hrof wædeð,
bryceð and bærneð boldgetimbru,
seomað steap and geap, stigeð on lenge,
clymmeð on gecyndo, cunnað hwænne mote
eft to his eðle, ðanon hit æror cuom.
Hit bið eallenga eorl to gesihðe,
ðam ðe gedælan can dryhtnes ðecelan,
forðon nis nænegu gecynd cuiclifigende,
ne wæteres wylm ne wudutelga,
ne munt ne mor ne ðes middangeard,
ðæt he forð ne sie fyrenes cynnes."
Saturnus cwæð:
secggan and swerian ymb sume wisan,
hwæðer wære twegra butan tweon strengra,
wyrd ðe warnung, ðonne hie winnað oft
mid hira ðreamedlan, hwæðerne aðreoteð ær.
Filistina witan, ðonne we on geflitum sæton,
bocum tobræddon and on bearm legdon,
meðelcwidas mengdon, moniges fengon,
ðæt nære nænig manna middangeardes
Salomon cwæð:
"Wyrd bið wended hearde, wealleð swiðe geneahhe;
heo wop weceð, heo wean hladeð,
heo gast scyð, heo ger byreð,
gemetigian, gif he bið modes gleaw
and to his freondum wile fultum secan,
ðeh hwæðre godcundes gæstes brucan."
Saturnus cwæð:
eallra fyrena fruma, fæhðo modor,
weana wyrtwela, wopes heafod,
frumscylda gehwæs fæder and modor,
deaðes dohtor? Ac tohwan drohtað heo mid us?
ðæt heo ðurh fyrena geflitu fæhðo ne tydre."
Salomon cwæð:
"Nolde gæd geador in godes rice
eadiges engles and ðæs ofermodan;
segn and side byrnan, cwæð ðæt he mid his gesiðum wolde
hiðan eall heofona rice and him ðonne on healfum sittan,
tydran him mid ðy teoðan dæle, oððæt he his tornes ne cuðe
ende ðurh insceafte. ða wearð se æðelra ðeoden
afielde hine ða under foldan sceatas,
heht hine ðær fæste gebindan. ðæt sindon ða usic feohtað on.
Forðon is witena gehwam wopes eaca.
ða ðæt eadig onfand engla dryhten,
aweorp hine ða of ðam wuldre and wide todraf,
and him bebead bearn heofonwara
ðæt hie ec scoldon a ðenden hie lifdon
wunian in wylme, wop ðrowian,
wælcealde wic wintre beðeahte,
wæter in sende and wyrmgeardas,
atol deor monig irenum hornum,
blodige earnas and blace nædran,
egna egesan, unrotnesse;
and æghwylc him ðissa earfeða ece stondeð
butan edwende a ðenden hie lifigað."
Saturnus cwæð:
eorðan cynnes, ðara ðe man age,
ðe deað abæde, ær se dæg cyme
ðæt sie his calendcwide arunnen
and hine mon annunga ut abanne?"
"æghwylcum men engel onsendeð
dryhten heofona ðonne dæg styreð;
se sceall behealdan hu his hyge wille;
grædig growan in godes willan,
ðonne hine ymbegangað gastas twegen;
oðer bið golde glædra, oðer bið grundum sweartra,
oðer cymeð
ofer ðære stylenan helle;
metodes miltse, and his mæga ræd,
oðer hine tyhteð and on tæso læreð,
yweð him and yppeð earmra manna
misgemynda, and ðurh ðæt his mod hweteð,
oððæt his ege bið, æfðancum full,
ðurh earmra scyld yrre geworden.
Swa ðonne feohteð se feond on feower gecynd,
oððæt he gewendeð on ða wyrsan hand
and ðæs willan wyrcð ðe hine on woh spaneð.
Gewiteð ðonne wepende on weg faran
engel to his earde and ðæt eall sagað:
'Ne meahte ic of ðære heortan heardne aðringan