Soul and Body II

Verse Indeterminate Saxon

Huru, ðæs behofaþ         hæleþa æghwylc
þæt he his sawle sið         sylfa bewitige,
hu þæt bið deoplic         þonne se deað cymeð,
asundrað þa sibbe,         þa þe ær somud wæron,

5

lic ond sawle!         Long bið siþþan
þæt se gæst nimeð         æt gode sylfum
swa wite swa wuldor,         swa him in worulde ær
efne þæt eorðfæt         ær geworhte.
Sceal se gæst cuman         gehþum hremig,

10

symle ymb seofon niht         sawle findan
þone lichoman         þe heo ær longe wæg,
þreo hund wintra,        
butan ær wyrce         ece dryhten,
ælmihtig god,         ende worlde.

15

Cleopað þonne swa cearful         caldan reorde,
spriceð grimlice         gæst to þam duste:
"Hwæt, drug þu dreorga,         to hwon dreahtest þu me,
eorþan fylnes         eal forweornast,
lames gelicnes!         Lyt þu geþohtes

20

to won þinre sawle sið         siþþan wurde,
siþþan heo of lichoman         læded wære!
Hwæt, wite þu me, werga!         Hwæt, þu huru wyrma gifl
lyt geþohtes,         hu þis is long hider,
ond þe þurh engel         ufan of roderum

25

sawle onsende         þurh his sylfes hond,
meotud ælmihtig,         of his mægenþrymme,
ond þe þa gebohte         blode þy halgan,
ond þu me þy heardan         hungre gebunde
ond gehæftnadest         helle witum!

30

Eardode ic þe in innan.         No ic þe of meahte,
flæsce bifongen,         ond me firenlustas
þine geþrungon.         þæt me þuhte ful oft
þæt wære þritig         þusend wintra
to þinum deaðdæge.         Hwæt, ic uncres gedales bad

35

earfoðlice.         Nis nu se ende to god!
Wære þu þe wiste wlonc         ond wines sæd,
þrymful þunedest,         ond ic ofþyrsted wæs
godes lichoman,         gæstes drinces.
þær þu þonne hogode         her on life,

40

þenden ic þe in worulde         wunian sceolde,
þæt þu wære þurh flæsc         ond þurh firenlustas
stronge gestyred         ond gestaþelad þurh mec,
ond ic wæs gæst on þe         from gode sended,
næfre þu me swa heardra         helle wita

45

ned gearwode         þurh þinra neoda lust.
Scealt þu nu hwæþre minra gescenta         scome þrowian
on þam miclan dæge,         þonne monna cynn
se ancenda         ealle gegædrað.
Ne eart þu nu þon leofre         nængum lifgendra,

50

menn to gemæccan,         ne medder ne fæder,
ne nængum gesibbra,         þonne se swearta hrefn,
siþþan ic ana of þe         ut siþade
þurh þæs sylfes hond         þe ic ær onsended wæs.
Ne magon þe nu heonan adon         hyrste þa readan,

55

ne gold ne sylfor         ne þinra goda nan,
ac her sculon abidan         ban bireafod,
besliten seonwum,         ond þe þin sawl sceal
minum unwillan         oft gesecan,
wemman mid wordum,         swa þu worhtest to me.

60

Eart þu dumb ond deaf,         ne sindan þine dreamas wiht.
Sceal ic þe nihtes seþeah         nyde gesecan,
synnum gesargad,         ond eft sona from ðe
hweorfan on honcred,         þonne halege menn
gode lifgendum         lofsong doð,

65

secan þa hamas         þe þu me ær scrife,
ond þa arleasan         eardungstowe,
ond þe sculon moldwyrmas         monige ceowan,
seonowum beslitan         swearte wihte,
gifre ond grædge.         Ne sindon þine geahþe wiht,

70

þa þu her on moldan         monnum eawdest.
Forþon þe wære selle         swiþe micle
þonne þe wæran ealle         eorþan spede,
(butan þu hy gedælde         dryhtne sylfum),
þær þu wurde æt frumsceafte fugel         oþþe fisc on sæ,

75

oððe eorþan neat         ætes tiolode,
feldgongende         feoh butan snyttro,
ge on westenne         wildra deora
þæt grimmeste,         þær swa god wolde,
ge þeah þu wære wyrmcynna         þæt wyrreste,

80

þonne þu æfre on moldan         mon gewurde,
oþþe æfre fulwihte         onfon sceolde.
þonne þu for unc bu         ondwyrdan scealt
on þam miclan dæge,         þonne eallum monnum beoð
wunde onwrigene,         þa þe in worulde ær

85

firenfulle menn         fyrn geworhton,
ðonne wile dryhten sylf         dæda gehyran,
æt ealra monna gehwam         muþes reorde
wunde wiþerlean.         Ac hwæt wilt þu þær
on domdæge         dryhtne secgan?

90

þonne ne bið nænig to þæs lytel lið         on lime geweaxen,
þæt þu ne scyle for æghwylc         anra onsundran
ryht agieldan,         ðonne reþe bið
dryhten æt dome.         Ac hwæt do wit unc,
þonne he unc hafað geedbyrded         oþre siþe?

95

Sculon wit þonne ætsomne         siþþan brucan
swylcra yrmþa,         swa þu unc ær scrife."
Firenaþ þus þæt flæschord,         sceal þonne feran on weg,
secan helle grund,         nales heofondreamas,
dædum gedrefed.         Ligeð dust þær hit wæs,

100

ne mæg him ondsware         ænige secgan,
ne þær edringe         ænge gehatan
gæste geomrum,         geoce oþþe frofre.
Biþ þæt heafod tohliden,         honda tohleoþode,
geaflas toginene,         goman toslitene,

105

seonwe beoð asogene,         sweora bicowen;
rib reafiað         reþe wyrmas,
drincað hloþum hra,         heolfres þurstge.
Bið seo tunge totogen         on tyn healfe
hungrum to hroþor.         Forþon heo ne mæg horsclice

110

wordum wrixlan         wið þone wergan gæst.
Gifer hatte se wyrm,         þam þa geaflas beoð
nædle scearpran.         Se geneþeð to
ærest ealra         on þam eorðscræfe;
he þa tungan totyhð         ond þa toþas þurhsmyhð,

115

ond to ætwelan         oþrum gerymeð,
ond þa eagan þurhiteð         ufon on þæt heafod
wyrmum to wiste,         þonne biþ þæt werge
lic acolad         þæt he longe ær
werede mid wædum.         Bið þonne wyrmes giefl,

120

æt on eorþan.         þæt mæg æghwylcum
men to gemyndum         modsnotterra.