The Seasons for Fasting

Verse Indeterminate Saxon

Wæs on ealddagum         Israheala folc
þurh Moysen,         mærne lareow,
anlyht and gelared,         swa hine lifes frea,
heofna heahcyning,         her on life

5

þurh his sylfes word         sette for leodum,
rincum to ræde,         and him runa gescead
sylfum asæde,         hu he þone soþan weg
leofum leodscipe         læran sceolde.
þa se leoda fruma         larum fyligde

10

heofena heahcyninges,         and þa hæleþ samod,
swa hie on leodscipe         lærede wæron;
gyf hie wancule         weorc ongunnon,
heom þæs of heofonum         hearm to leane
asende sigora god,         and hie sona to him

15

fryþa wilnodan         and þær fundon raþe,
gif hie leohtras heora         letan gewyrpan.
Feala is mægena         þe sio mære þeod
on þam herescype         heold and worhte,
þendan hie lifes frean         lufian woldon;

20

ac him se ende wearð         earm and þrealic,
þa hie besyredon         sylfne dryhten,
on beam setton         and to byrgenne
gedemdon;         he þær bedigled wæs,
and þy þryddan dæge         þeodum ætywed.

25

We þæt gehyrdon         hæleþa mænige
on bocstafum         breman and writan,
þæt hie fæstenu         feower heoldon
and þonne offredan         unmæne neat,
þæt is lamb oþþe styrc,         leofum to tacne

30

þe for worulde wæs         womma bedæled.
Ac arisan ongan         rices ealdor
of byrgenne,         blæda gefylled,
and mid heofenwarum         ham gesohte,
eard mid englum,         and us eallum þone

35

hyht and gehateð,         gyf we his willaþ
þurh rihtne sefan         rædum fyligan.
Na þær in cumeð         atele gefylled,
womme gewesed,         ac scal on wyrd sceacan.
Nu we herian sceolan         her for life

40

deorne dædfruman,         and him geara gerim
ælmesdædum         ure gefyllan,
and on fæstenum,         swa se froda iu
Moyses mælde,         and we þa mearce sceolan
heoldan higefæste         mid Anglum,

45

swa hie gebrefde us         beorn on Rome,
Gregorius,         gumena papa.
We þæt forme sceolan         fæsten heowan
on þære ærestan         wucan lengtenes,
on þam monþe         þe man Martius

50

geond Romwara         rice nemneð,
and þær twelfe sceolan         torhtum dihte
runa gerædan         in þæs rican hofe,
heofona heahcyninges,         herian mid sange,
wlancne weorþian         wuldres bryttan.

55

Ofer þa Eastertid         oþer fæsten
ys to bremenne         Brytena leodum
mid gelicum lofe,         þe gelesen hafað
on þære wucan         þe æfter cumeð
þam sunnandæge         þe geond sidne wang

60

Pentecostenes dæg         preostas nemnað,
on þam monþe,         þæs þe me þinceð,
þe man Iunius         gearum nemde.
ðonne is þæt þrydde         þinga gehwelces
fæsten on foldan         fyra bearnum

65

dihte gelicum         on þam deoran hofe
to brymenne         beorhtum sange
on þære wucan         þe ærur byð
emnihtes dæge         ælda beornum,
on þam monþe,         mine gefræge,

70

þe man September         genemneð.
We þæt feorþe sceolen         fæsten gelæstan
on þære wucan         þe bið ærur full
dryhtnes gebyrde,         and we mid deornum scylan
wordum and weorcum         wuldres cyninge

75

in þa ylcan tid         eallum gemynde
þeodne deman         þinga gehwylces,
efne swa swa ærran,         and þone arwesan
leofne leoda frean         lifes biddan.
On þissum fæstenum         is se feorþa dæg

80

and sixta samod         seofoþa getinge
to gelæstanne         lifes ealdre
and to bremenne         boca gerynum
emb þa nigoþan tyd;         nan is on eorþan,
butan hine unhæl         an geþreatige,

85

þe mot, hæt, oþþe wæt         ærur þingan,
þæs þe us boca dom         þeodlic demeð.
Gif þe þonne secgan         suþan cymene
bryttan Franca,         þæt þu gebann sceole
her on eorþan         ænig healdan,

90

þæs þe Moyses iu         mælde to leodum,
na þu þæs andfeng         æfre gewyrþe,
ac þu þæt sylfe heald         þæt þe suþan com
from Romana         rices hyrde,
Gregoriæ,         gumena papa.

95

þus he gesette         sylf ond dyhte
þa þenunga,         þeodlareow,
fæstendtida;         we þam forþ nu gyt
geond Engla land         estum filiað.
Swa he æt þæm setle         sylfa gedemde,

100

sancte Petres         preostas syþþan
lange lifes tyd         leordun þæt sylfe,
þæt þu oþrum ne scealt         æfre filian.
Eac we feowertig daga         fæsten healden
ær þæm æriste         ures dryhtnes,

105

þæt nu lengtentid         leoda nemnað,
and hit ærest ongan         eorl se goda,
mære Moyses,         ær he on munt styge;
he þæt fæsten heold         feowertig daga
and nyhta samod,         swa he nahtes anbat

110

ær he þa deoran æ         dryhtnes anfenge.
Him þær gesealde         sylfe dryhten
bremne boca cræft,         bæle behlæned,
of his haligan         handa gescrifene,
het hine leodum þone         leoran and tæcan

115

elda orþancum         eallum to tacne,
þæt we mid fæstene magon         freode gewinnan
and þa deopan         dryhtnes gerynu,
þa þe leoran sceolan         leoda gehwylce,
gif us þære duguþe hwæt         dryhten sylleð.

120

Eft Helias,         eorl se mæra,
him on westene         wiste geþigede,
þær him symbelbread         somod mid wætere
dryhtnes engla sum         dihte togeanes,
and se gestrangud wearð         styþum gyfle

125

to gefæstenne         feowertig daga
and nihta samod,         swa he nahtes anbat
ær he on Horeb dun         hali ferde.
Uton þæt gerine         rihte gehicgan,
þæt se mæra þegen         mihta ne hæfde

130

to astigenne         stæppon on ypplen
ær him þæt symbel wearþ         seald fram engle.
We sint on westene         wuldres blisse
on þæm ænete         ealra gefeana;
nu is helpes tid,         halig dryhten,

135

hu we munt þinne         mærne gestygan.
Sint for englas geteald         eorþbugendum
þa þe dryhtnes word         dædum lærað.
We þa andlifene         ofstum þycgen
and þone deoran wist,         dryhtnes lare;

140

uton fæstan swa         fyrene dædum
on forhæfenesse         her for life,
þæt we þæs muntes mægen         mærþa gestigan
swa se ealda dyde         Elias iu.
Is to hicganne         hu se halga gewat

145

of þissum wangstede         wuldres neosian;
hine fyren scryd         feower mærum
wlangum wicgum         on weg ferede
on neorxnawong,         þær us nergend Crist
gehaten hafað         ham mid blisse,

150

gif we þæt fæsten her         fyrena gelæstað
and þone uplican         æþel secað.
Nu wæs æt nehstan         þæt us nergend Crist,
halig heofenes weord,         heolp and lærde.
He hine dyppan let         deorum þweale,

155

fulwihtes bæðe,         fyrena bedæled,
and he feowertig daga         firsude mettas,
eac nihta swa feala         nanuht gyltig,
leodum to lare,         þæt hie on lengten sceolan
efen feowertig daga         fæsten hewan.

160

Hine costude þær         Cristes gewinna
on þæm ænete         eald and fræte,
geseah mærne frean         mannum gelicne
and þa wenan ongann,         wommes gemyndig,
þæt he stræla his         stellan mihte

165

on þam lichoman;         næs þæs leahtra nan,
ac on hinder gewat         hearmes brytta,
and þær englas hyra         ealdor sohtan.
Higesynnig man,         gyf þe susla weard
costian durre,         þonne he Crist dyde,

170

wereda wulderfrean,         womma leasne,
ne mæg he þæs inne         ahwæt scotian
gif he myrcels næfþ         manes æt egum,
ac he on hinder scriþ,         and þe halig
englas ærfæste         æghwær helpað,

175

gif þu dryhtnes her         dædum fylgest.
Hæbbe we nu gemearcod         hu þa mæran iu
feowertig daga         fæsten hewdon,
and we bebeodað         þurh beorn godes
þæt manna gehwilc         þe for moldan wunað

180

ær þam æreste         ures dryhtnes
efen feowertig daga         fæsten hewe
oþ þa nigoþan tid,         and he na bruce
flæsces oþþe fyrna,         þæ læs þe he fah wese.
Sceolan sacerdas         singan mæssan,

185

dæghwamlice         dryhten biddan
on þam fæstenne         þæt he freond wese
folce gynd foldan,         and þa fyrna sceolan
þam sacerdan         secgan gehwilce
and þa dymnissa         dædum betan

190

wordes and weorces,         wuldres ealdor
þurh ælmesdæde         eall gegladian.
þonne is þearf micel         þeoda mænium
þæt þa sacerdos         sylfe ne gyltan,
ne on leahtrum hiora         ligegen to fæste.

195

Hwa mæg þyngian         þreale hwilcum
wiþ his arwesan,         gyf he him ærur hæfð
bitere onbolgen,         and þæs bote ne deð,
ac þa æbyligþe         ealdere wrohte,
dæghwamlice         dædum niwað?

200

Gyf se sacerd hine         sylfne ne cunne
þurh dryhtnes ege         dugeþum healdan,
nu þa, folces mann,         fyrna ne gyme
þe gehalgod mann         her gefremme,
ac þu lare scealt         lustum fremman

205

ryhthicgennde         þe he to ræde tæchð,
drince he him þæt drofe         oððe þæt dæghluttre
wæter of wege,         þæt is wuldres lare.
Ac ic secgan mæg,         sorgum hremig,
hu þa sacerdas         sace niwiað,

210

dæghwamlice         dryhten gremiað
and mid æfeste         ælcne forlædað
þe him fylian wyle         folces manna;
sona hie on mergan         mæssan syngað
and forþegide,         þurste gebæded,

215

æfter tæppere         teoþ geond stræta.
Hwæt! Hi leaslice         leogan ongynnað
and þone tæppere         tyhtaþ gelome,
secgaþ þæt he synleas         syllan mote
ostran to æte         and æþele wyn

220

emb morgentyd,         þæs þe me þingeð
þæt hund and wulf         healdað þa ilcan
wisan on worulde         and ne wigliað
hwæne hie to mose fon,         mæða bedæled.
Hi þonne sittende         sadian aginnað,

225

sinne semað,         syllað gelome,
cweðað goddlife         gumena gehwilcum
þæt wines dreng         welhwa mote,
siþþan he mæssan hafað,         meþig þicgan,
etan ostran eac         and oþerne

230

fisc of flode