The Meters of Boethius: Meter 20

Verse Indeterminate Saxon

Eala, min drihten,         þæt þu eart ælmihtig,
micel, modilic,         mærþum gefræge,
and wundorlic         witena gehwylcum.
Hwæt, ðu, ece god,         ealra gesceafta

5

wundorlice         wel gesceope,
ungesewenlica,         and eac swa same
gesewenlicra         softe wealdest
scirra gesceafta         mid gesceadwisum
mægne and cræfte.         þu þysne middangeard

10

from fruman ærest         forð oð ende
tidum totældes,         swa hit getæsost wæs,
endebyrdes,         þæt hi æghwæðer
ge ær farað         ge eft cumað.
þu þe unstilla         agna gesceafta

15

to ðinum willan         wislice astyrest,
and þe self wunæst         swiðe stille
unanwendendlic         a forð simle.
Nis nan mihtigra         ne nan mærra
ne geond ealle þa gesceaft         efnlica þin,

20

ne þe ænig nedþearf         næs æfre giet
ealra þara weorca         þe þu geworht hafast;
ac mid þinum willan         þu hit worhtes eall,
and mid anwalde         þinum agenum
weorulde geworhtest         and wuhta gehwæt,

25

þeah ðe nænegu         nedðearf wære
eallra þara mærþa.         Is ðæt micel gecynd
þines goodes,         þencð ymb se ðe wile,
forðon hit is eall an         ælces þincges,
þu and þæt ðin good.         Hit is þin agen,

30

forðæm hit his utan         ne com auht to ðe,
ac ic georne wat         þæt ðin goodnes is,
ælmihtig good,         eall mid ðe selfum.
Hit is ungelic         urum gecynde;
us is utan cymen         eall þa we habbað

35

gooda on grundum         from gode selfum.
Næfst þu to ænegum         andan genumenne,
forðam þe nan þing nis         þin gelica,
ne huru ænig         ælcræftigre,
forðæm þu ealgood         anes geþeahte

40

þines geþohtest,         and hi þa worhtest.
Næs æror ðe         ænegu gesceaft
þe auht oððe nauht         auðer worhte,
ac ðu butan bysne,         brego moncynnes,
ælmihtig god,         eall geworhtest

45

þing þearle good;         eart þe selfa
þæt hehste good.         Hwæt, ðu, halig fæder,
æfter þinum willan         woruld gesceope,
ðisne middangeard,         meahtum þinum,
weorada drihten,         swa þu woldest self,

50

and mid ðinum willan         wealdest ealles;
forðæm þu, soða god,         selfa dælest
gooda æghwilc.         Forðæm þu geara ær
ealla gesceafta         ærest gesceope
swiðe gelice,         sumes hwæðre þeah

55

ungelice,         nemdest eall swa ðeah
mid ane noman         ealle togædre
woruld under wolcnum.         Hwæt, þu, wuldres god,
þone anne naman         eft todældes,
fæder, on feower;         wæs þara folde an

60

and wæter oðer         worulde dæles,
and fyr is þridde         and feowerðe lyft;
þæt is eall weoruld         eft togædere.
Habbað þeah þa feower         frumstol hiora,
æghwilc hiora         agenne stede,

65

þeah anra hwilc         wið oðer sie
miclum gemenged,         and mid mægne eac
fæder ælmihtiges         fæste gebunden
gesiblice         softe togædre
mid bebode þine,         bilewit fæder,

70

þætte heora ænig         oðres ne dorste
mearce ofergangan         for metodes ege;
ac geþweorod sint         ðegnas togædre,
cyninges cempan,         cele wið hæto,
wæt wið drygum,         winnað hwæðre.

75

Wæter and eorðe         wæstmas brengað;
þa sint on gecynde         cealda ba twa,
wæter wæt and ceald.         Wangas ymbelicgað,
eorðe ælgreno,         eac hwæðre ceald.
Lyft is gemenged,         forþæm hio on middum wunað;

80

nis þæt nan wundor         þæt hio sie wearm and ceald,
wæt wolcnes tier,         winde geblonden,
forðæm hio is on midle,         mine gefræge,
fyres and eorðan.         Fela monna wat
þætte yfemest is         eallra gesceafta

85

fyr ofer eorðan,         folde neoðemest.
Is þæt wundorlic,         weroda drihten,
þæt ðu mid geþeahte         þinum wyrcest
þæt ðu þæm gesceaftum         swa gesceadlice
mearce gesettest,         and hi gemengdest eac.

90

Hwæt, ðu þæm wættere         wætum and cealdum
foldan to flore         fæste gesettest,
forðæm hit unstille         æghwider wolde
wide toscriðan         wac and hnesce.
Ne meahte hit on him selfum,         soð ic geare wat,

95

æfre gestandan,         ac hit sio eorðe hylt
and swelgeð eac         be sumum dæle,
þæt hio siðþan mæg         for ðæm sype weorðan
geleht lyftum.         Forðæm leaf and gærs
bræd geond Bretene,         bloweð and groweð

100

eldum to are.         Eorðe sio cealde
brengð wæstma fela         wundorlicra,
forðæm hio mid þæm wætere         weorðað geþawened.
Gif þæt nære,         þonne hio wære
fordrugod to duste         and todrifen siððan

105

wide mid winde,         swa nu weorðað oft
axe giond eorðan         eall toblawen.
Ne meahte on ðære eorðan         awuht libban,
ne wuhte þon ma         wætres brucan,
on eardian         ænige cræfte

110

for cele anum,         gif þu, cyning engla,
wið fyre hwæthwugu         foldan and lagustream
ne mengdest togædre,         and gemetgodest
cele and hæto         cræfte þine,
þæt þæt fyr ne mæg         foldan and merestream

115

blate forbærnan,         þeah hit wið ba twa sie
fæste gefeged,         fæder ealdgeweorc.
Ne þincð me þæt wundur         wuhte þe læsse
þæt ðios eorðe mæg         and egorstream,
swa ceald gesceaft,         cræfta nane

120

ealles adwæscan         þæt þæt him on innan sticað
fyres gefeged         mid frean cræfte.
þæt is agen cræft         eagorstreames,
wætres and eorþan,         and on wolcnum eac,
and efne swa same         uppe ofer rodere.

125

þonne is þæs fyres         frumstol on riht,
eard ofer eallum         oðrum gesceaftum
gesewenlicum         geond þisne sidan grund;
þeah hit wið ealla sie         eft gemenged
weoruldgesceafta,         þeah waldan ne mot

130

þæt hit ænige         eallunga fordo
butan þæs leafe         þe us þis lif tiode,
þæt is se eca         and se ælmihtga.
Eorðe is hefigre         oðrum gesceaftum,
þicre geþuren,         forðæm hio þrage stod

135

ealra gesceafta         under niðemæst,
buton þæm rodere,         þe þas ruman gesceaft
æghwylce dæge         utan ymbhwyrfeð,
and þeah þære eorðan         æfre ne oðrineð,
ne hire on nanre ne mot         near þonne on oðre

140

stowe gestæppan;         striceð ymbutan
ufane and neoðane,         efenneah gehwæðer.
æghwilc gesceaft         þe we ymb sprecað
hæfð his agenne         eard onsundran,
bið þeah wið þæm oðrum         eac gemenged.

145

Ne mæg hira ænig         butan oðrum bion.
þeah hi unsweotole         somod eardien,
swa nu eorðe and wæter         earfoðtæcne
unwisra gehwæm         wuniað on fyre,
þeah hi sindan         sweotole þæm wisum.

150

Is þæt fyr swa same         fæst on þæm wætre
and on stanum eac         stille geheded
earfoðhawe,         is hwæðre þær.
Hafað fæder engla         fyr gebunden
efne to þon fæste         þæt hit fiolan ne mæg

155

eft æt his eðle,         þær þæt oðer fyr
up ofer eall þis         eardfæst wunað.
Sona hit forlæteð         þas lænan gesceaft,
mid cele ofercumen,         gif hit on cyððe gewit,
and þeah wuhta gehwilc         wilnað þiderweard

160

þær his mægðe bið         mæst ætgædre.
þu gestaðoladest         þurh þa strongan meaht,
weroda wuldorcyning,         wundorlice
eorðan swa fæste         þæt hio on ænige
healfe ne heldeð;         ne mæg hio hider ne þider

165

sigan þe swiðor         þe hio symle dyde.
Hwæt, hi þeah eorðlices         auht ne haldeð,
is þeah efneðe         up and of dune
to feallanne         foldan ðisse,
þæm anlicost         þe on æge bið,

170

gioleca on middan,         glideð hwæðre
æg ymbutan.         Swa stent eall weoruld
stille on tille,         streamas ymbutan,
lagufloda gelac,         lyfte and tungla,
and sio scire scell         scriðeð ymbutan

175

dogora gehwilce;         dyde lange swa.
Hwæt, þu, ðioda god,         ðriefalde on us
sawle gesettest,         and hi siððan eac
styrest and stihtest         þurh ða strongan meaht,
þæt hire þy læsse         on ðæm lytlan ne bið

180

anum fingre         þe hire on eallum bið
þæm lichoman.         Forðæm ic lytle ær
sweotole sæde         þæt sio sawl wære
þriefald gesceaft         þegna gehwilces,
forðæm uðwitan         ealle seggað

185

ðætte an gecynd         ælcre saule
irsung sie,         oðer wilnung;
is sio ðridde gecynd         þæm twæm betere,
sio gesceadwisnes.         Nis ðæt scandlic cræft,
forðæm hit nænig hafað         neat buton monnum.

190

Hæfð þa oðra twa         unrim wuhta;
hæfð þa wilnunga         welhwilc neten
and þa yrsunga         eac swa selfe.
Forðy men habbæð         geond middangeard
eorðgesceafta         ealla oferþungen,

195

forðæm ðe hi habbað,         þæs ðe hi nabbað,
þone ænne cræft         þe we ær nemdon.
Sio gesceadwisnes         sceal on gehwelcum
þære wilnunge         waldan semle,
and irsunge         eac swa selfe;

200

hio sceal mid geþeahte         þegnes mode,
mid andgite,         ealles waldan.
Hio is þæt mæste mægen         monnes saule
and se selesta         sundorcræfta.
Hwæt, þu ða saule,         sigora waldend,

205

þeoda þrymcyning,         þus gesceope,
þæt hio hwearfode         on hire selfre
hire utan ymb,         swa swa eal deð
rineswifte rodor,         recene ymbscriðeð
dogora gehwilce         drihtnes meahtum

210

þisne middangeard.         Swa deð monnes saul,
hweole gelicost,         hwærfeð ymbe hy selfe,
oft smeagende         ymb ðas eorðlican
drihtnes gesceafta         dagum and nihtum.
Hwilum ymb hi selfe         secende smeað,

215

hwilum eft smeað         ymb þone ecan god,
sceppend hire.         Scriðende færð,
hweole gelicost,         hwærfð ymb hi selfe.
þonne hio ymb hire scyppend         mid gescead smeað,
hio bið up ahæfen         ofer hi selfe,

220

ac hio bið eallunga         an hire selfre,
þonne hio ymb hi selfe         secende smeað;
hio bið swiðe fior         hire selfre beneoðan,
þonne hio þæs lænan         lufað and wundrað
eorðlicu þing         ofer ecne ræd.

225

Hwæt, þu, ece god,         eard forgeafe
saulum on heofonum,         selest weorðlica
ginfæsta gifa,         god ælmihtig,
be geearnunga         anra gehwelcre.
Ealle hi scinað         ðurh þa sciran neaht

230

hadre on heofonum,         na hwæðre þeah
ealle efenbeorhte.         Hwæt, we oft gesioð
hadrum nihtum         þætte heofonsteorran
ealle efenbeorhte         æfre ne scinað.
Hwæt, þu, ece god,         eac gemengest

235

þa heofoncundan         hider wið eorðan,
saula wið lice;         siððan wuniað
þis eorðlice         and þæt ece samod,
saul in flæsce.         Hwæt, hi simle to ðe
hionan fundiað;         forðæm hi hider of ðe

240

æror comon,         sculon eft to ðe.
Sceal se lichama         last weardigan
eft on eorðan,         forðæm he ær of hire
weox on weorulde.         Wunedon ætsomne
efen swa lange         swa him lyfed wæs

245

from þæm ælmihtigan,         þe hi æror gio
gesomnade,         þæt is soð cining.
Se þas foldan gesceop         and hi gefylde þa
swiðe mislicum,         mine gefræge,
neata cynnum,         nergend user.

250

He hi siððan asiow         sæda monegum
wuda and wyrta         weorulde sceatum.
Forgif nu, ece god,         urum modum,
þæt hi moten to þe,         metod alwuhta,
þurg þas earfoðu         up astigan,

255

and of þisum bysegum,         bilewit fæder,
þeoda waldend,         to ðe cuman,
and þonne mid openum         eagum moten
modes ures,         ðurh ðinra mægna sped,
æwelm gesion         eallra gooda,

260

þæt þu eart selfa         sigedrihten god,
ge þa eagan hal         ures modes,
þæt we hi on ðe selfum         siððan moten
afæstnian.         Fæder engla, todrif
þone þiccan mist         þe þrage nu

265

wið þa eagan foran         usses modes
hangode hwyle,         hefig and þystre.
Onliht nu þa eagan         usses modes
mid þinum leohte,         lifes waldend,
forðæm þu eart sio birhtu,         bilewit fæder,

270

soðes leohtes,         and þu selfa eart
sio fæste ræst,         fæder ælmihtig,
eallra soðfæstra.         Hwæt, þu softe gedest
þæt hi ðe selfne         gesion moten.
þu eart eallra þinga,         þeoda waldend,

275

fruma and ende.         Hwæt, þu, fæder engla,
eall þing birest         eðelice
buton geswince.         þu eart selfa weg
and latteow eac         lifgendra gehwæs,
and sio wlitige stow         þe se weg to ligð,

280

þe ealle to         a fundiað
men of moldan         on þa mæran gesceaft.